Akut bronşit

Akut bronşit

Akut bronşit, alt solunum yollarının (bronşlar) geçici iltihaplanmasıdır. Genellikle soğuk algınlığı virüsünden kaynaklanır ve genellikle birkaç gün ila birkaç hafta sonra kendi kendine iyileşir. İlaç tedavisi genellikle gerekli değildir, ancak semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

 

Bir bakışta

• Akut bronşitte alt solunum yolları (bronşlar) geçici olarak iltihaplanır.

• Öksürük genellikle başlangıçta kuru, tahriş edici bir öksürüktür, daha sonra hava yollarından balgam çıktığında “balgamlı öksürüğe” dönüşür.

• En geç birkaç hafta sonra semptomlar genellikle kendi kendine geçer; ilaç tedavisi genellikle gerekli değildir.

• Akut bronşite genellikle virüsler neden olur.

• Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.

 

Akut bronşit nedir?

Akut bronşit, alt solunum yollarının (bronşlar) geçici iltihaplanmasıdır. Çoğunlukla soğuk algınlığı virüslerinden kaynaklanır ve sıklıkla soğuk algınlığı ile birlikte veya soğuk algınlığı sonrasında ortaya çıkar.

Akut bronşit genellikle en geç birkaç hafta sonra kendi kendine iyileşir. İlaç tedavisi genellikle gerekli değildir, ancak semptomları biraz hafifletmeye yardımcı olabilir.

Akut bronşit geçtikten sonra da uzun süre devam edebilen öksürük de semptomlardan biridir. Akut bronşit rahatsız edici ve kalıcı olabilse de, sağlıklı insanlarda genellikle ciddi değildir.

 

Akut bronşit semptomları nelerdir?

Akut bronşitin tipik semptomu öksürüktür. Başlangıçta öksürük genellikle kuru, tahriş edici bir öksürük olarak ortaya çıkar. Bu daha sonra genellikle produktif öksürük de denilen balgamlı öksürüğe dönüşür. Burada öksürükle birlikte solunum yollarındaki balgam çözülür. Balgamın rengi zamanla değişebilir, örneğin beyazımsıdan sarı-yeşile dönüşebilir.

Öksürük genellikle geceleri ortaya çıkar ve hastaların uyumasını engeller. Güçlü bir öksürük ayrıca göğüs kemiğinin arkasında ağrıya neden olabilir ve bazı kişilerin nefes almasını zorlaştırabilir.

 

 

Akut bronşit soğuk algınlığı ile birlikte ortaya çıkarsa, genellikle başka semptomlar da bune eklenir. Bunlar hafif ateş, burun akıntısı, boğaz ağrısı ve ses kısıklığı gibi semptomlar olabilir.

Boğaz ağrısı veya burun akıntısı kalıcı bir öksürüğe dönüştüğünde, birçok kişi doktoruna başvurur. Akut bronşit genellikle ilaç tedavisi gerektirmediğinden, çoğu doktor reçete yazmaz. Akut bronşiti evde dinlenerek tedavi edebilmek için çalışanlara iş göremezlik belgesi verilebilir.

Çocuklarda ateş ve öksürük olduğunda, anne babalar sıklıkla kendilerine “Doktora gitmemiz gerekiyor mu?” diye sorarlar. Çocuklarda akut bronşit genellikle kendi kendine iyileşir. Bu nedenle, evde kalırsanız, genellikle yanlış bir şey yapmamış olursunuz.

Bağışıklık sistemi zayıf veya kronik kalp veya akciğer hastalığı olan kişiler için durum farklıdır. Hafif semptomlarınız olsa bile doktorunuzu görmeniz mantıklı olabilir.

Akut bronşitin nedenleri nelerdir?

Akut bronşite genellikle virüsler neden olur. Soğuk algınlığı, grip veya sinüs enfeksiyonları gibi solunum yolu enfeksiyonlarına da neden olan birçok farklı virüs neden olabilir. Bakterilerin veya solunan zararlı maddelerin (örneğin, kükürt veya ağır metaller içeren ince tozlar) akut bronşite neden olma oranları çok daha azdır. İstisnai durumlarda mantarlar da akut bronşite neden olabilir.

Virüsler veya bakteriler solunduklarında bronşlara girer. Mukoza zarına sıkışıp çoğalabilirler. Vücut istilacılarla savaşmak için iltihapla tepki verir. Etkilenen mukoza zarı daha fazla kanla beslenir ve şişer. Savunma hücreleri iltihaplı bölgedeki patojenlerle savaşır.

Virüslerin, bakterilerin ve ölü hücrelerin daha kolay gevşetilip öksürülebilmesi için mukoza zarı daha fazla sıvı ve balgam oluşturur. Öksürdüğünüzde, balgam damlacıkları patojenlerle birlikte havaya karışır ve başkalarına bulaşabilir. Bu iletim yolu bu nedenle damlacık enfeksiyonu olarak adlandırılır.

Akut bronşit görülme sıklığı nedir?

Öksürük, bir aile doktoruna görünmenin en yaygın nedenlerinden biridir. Her yıl yaklaşık 100 kişiden 5’i akut bronşit için doktora başvurur. Çoğu soğuk mevsimlerde, yani sonbahar ve kış aylarında hastalanır.

Akciğerler hasar görmemişse, akut bronşit genellikle kendi kendine iyileşir ve hiçbir kalıcı sonuç olmaz. Burun akıntısı veya ateş gibi soğuk algınlığı semptomları genellikle birkaç gün içinde düzelir. Bununla birlikte, öksürüğün azalması birkaç hafta sürebilir.

Öksürük 8 haftadan fazla sürerse, doktora başvurulmalıdır. Bu şikayetlere, kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi başka bir hastalık da neden oluyor olabilir.

Akut bronşite karşı nasıl önlem alınabilir?

Bulaşmaları önlemek için, tüm solunum yolu enfeksiyonlarında olduğu gibi, iyi hijyen sağlamak önemlidir: Düzenli el yıkamak ve mümkünse parmaklarınızla yüzünüze dokunmamak enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltır.

• Başkalarını enfeksiyondan korumak için aşağıdaki hususlar önemlidir:

• Elinize değil, kolunuzun iç kısmına öksürün veya

• Kullandığınız mendilleri derhal çöpe atın

• El sıkışmaktan, sarılmaktan veya öpüşmekten kaçının

• Soğuk algınlığı boyunca mümkünse evde kalın

 

Örneğin vitamin takviyeleri, probiyotikler, bitkisel ilaçlar veya düzenli egzersizin etkinliğini inceleyen bazı araştırmalar vardır. Ancak bu önlemlerin solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayıp sağlayamayacağı konusunda net bir sonuca varılmamıştır.

• Akut bronşit nasıl teşhis edilir?
• Öksürük devam ederse, doktorunuz genellikle aşağıdaki soruları sorar:
• Öksürük ne kadar zamandır var?
• Öksürükte değişiklik oldu mu?
• Öksürük kuru mu yoksa balgam çıkıyor mu? Balgamın görünüşü nasıl?
• Ateş veya dolaşım sorunları gibi başka şikayetler var mı veya önceden var mıydı?
• Kendinizi ne kadar hasta hissediyorsunuz?
• Başka – muhtemelen kronik – hastalığınız var mı?

Cevaplara dayanarak, akut bronşit mi yoksa başka bir hastalık mı olduğuna karar vermek çoğu zaman mümkündür.

 

Fizik muayene sırasında doktor genellikle akciğerleri ve kalbi dinlemek için bir stetoskop kullanır. Ayrıca boyundaki lenf düğümleri kontrol edilir, boğaz ve kulaklara bakılır ve sinüslere vurulur. Ateş, nabız ve kan basıncı da bazen ölçülür.

Daha ileri muayeneler (örneğin göğüs röntgeni veya kan testleri) sadece pnömonigibi diğer hastalıkların tedavi edilmesi gerektiğinde gereklidir.

Akut bronşit nasıl tedavi edilir?

Akut bronşit genellikle tedavi olmaksızın kendi kendine iyileşir. Kendinizi zayıf ve hasta hissediyorsanız, birkaç gün dinlenmeniz gerekir. Bunun anlamı: spor veya diğer yorucu fiziksel aktiviteleri yapmamak. Çoğu insan sıcak çayı veya et suyunu faydalı bulur. Normalden daha fazla içmenin iyileşmeye yardımcı olup olmadığı bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.

İlaç tedavisi genellikle gerekli değildir. Bununla birlikte, parasetamol veya ibuprofen gibi ilaçlar bazen ateş ve ağrı gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

Önemli bilgi: Öksürük dürtüsünü (öksürük kesici) bastıran veya balgam çıkarmayı kolaylaştıran ilaçlar (öksürük gidericiler), henüz yeteri derecede araştırılmamıştır. Öksürük gidericiler yalnızca kısa bir süre için ve yalnızca hastanın uyumasına izin vermeyen kuru, dayanılmaz öksürük durumunda kullanılmalıdır. Aksi takdirde, ilaç, balgam ve yabancı cisimlerin öksürük yolu ile atılması işlevini de ortadan kaldırır. Bitkisel ilaçlar öksürükte biraz rahatlama sağlayabilir.

Akut bronşite çoğunlukla virüsler neden olduğundan, antibiyotiklerin pek yardımı olmaz. Ancak yan etkileri olabilir ve dirence yol açabilirler. Bu nedenle bronşit tedavisinde antibiyotik önerilmez.