Akne Nedir

Akne nedir; Akne gelişimi çok değişken olabilir ve farklı tedavi seçenekleri vardır. Burada ergenlerde ve genç erişkinlerde “olağan” akne (akne vulgaris) hakkında bilgiler bulacaksınız.

 

Bir bakışta

• Akne, gençlerde en sık görülen cilt hastalığıdır.

• Akne özellikle ergenlik döneminde rahatsız edici olabilir.

• Akne sivilceleri, sivilce ve siyah noktalardan daha inatçıdır.

• 20 yaşından itibaren akne genellikle kendi kendine azalır.

• İlaçların yanı sıra yüz toniği gibi faydalı oldukları kanıtlanmamış çeşitli ürünler de bulunmaktadır.

• Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.

 

Akne nedir?

Sivilceler ergenliğin normal bir belirtisidir. Ancak çoğu gençte sadece birkaç sivilce çıkarken, diğerlerinde uzun süre kalıcı gözle görülür sivilceler olur. Tedavi de sabır gerektirir. Aşağıdaki metin, ergenlerde ve genç yetişkinlerde akne vulgaris – “olağan” akne – hakkında bilgiler sağlamaktadır.

Akne nasıl görünür?

Doktorlar, hafif, orta ve şiddetli akne ile enflamatuar ve enflamatuar olmayan akne arasında ayrım yapar. Enflamatuar olmayanları, hafif akne olarak kabul edilir – cilt değişiklikleri genellikle akne olarak değil, sadece “sivilce” veya “siyah nokta” olarak adlandırılır.

Akneyi normal sivilcelerden ayıran şey, cilt değişiminin süresi ve şiddetidir. Akne sivilceleri uzun bir süre boyunca gelişir ve uzun süre kalıcı olabilir. Küçük kırmızı lekeler veya yara izleri de kalabilir.

Hafif akne

Hafif aknede yağbezleri tıkanır ve siyah noktalar (komedon) oluşur. Cilt pigmenti melanin havadaki oksijenle birleştiğinde, uçları siyah renkli açık noktalar oluşur. Kapalı siyah noktalar ise beyazımsıdır. Siyah noktalarda giitikçe daha fazla sebum birikmesi halinde, bakteriler orada çoğalır ve iltihaplı akne sivilceleri oluşur. Hafif aknede, az veya küçük akne sivilceleri olur.

Orta akne

Orta dereceli aknede, hafif akneden önemli ölçüde daha fazla akne sivilce oluşur. Daha iltihaplı sivilcelere “papüller” (küçük şişikler) veya “püstüller” (irin birikimli) denir.

Şiddetli akne

Şiddetli formda çok sayıda papül ve püstül oluşur. Ek olarak, ciltte genellikle kırmızıya dönüşen ve ağrıya neden olan şişikler oluşur. Şiddetli akne kalıcı izlere neden olabilir.

 

Akne neden olur?

Ergenlik döneminde vücudun hormonal dengesi temelden değişir. Hem erkek hem de kızlarda, cildi yağ üretmeye teşvik eden androjenler giderek daha fazla oluşur. Bu cilt yağına sebum denir ve görevi cildi esnek tutmak ve korumaktır.

Yağbezlerinin çıkışında bezin tıkanmasına neden olan bir tabaka oluştuğunda, siyah noktalar oluşur. Bu siyah noktalar iltihaplanarak akne sivilcesine neden olabilir.

Ergenlik döneminde vücut daha fazla androjen ürettiğinden, akne ergenlerde daha sık görülür. Yirmili yaşların başında akne sivilceleri artık bir sorun olmaktan çıkar.

Genetik yatkınlık ve bağışıklık sisteminin de akne oluşup oluşmadığını etkilediği varsayılmaktadır.

 

Önemli bilgi: Akne çoğunlukla yüzde, göğüste, omuzlarda ve sırtta oluşur, çünkü bu bölgelerde yağbezlerinin sayısı çoktur.

 

Neler akneyi kötüleştirebilir?

Akneyi sadece vücut hormonları tetiklemez. Anabolik steroidler (kas oluşumu için), kortizon veya epilepsi önleyici ilaçlar gibi hormon preparatlarının kullanımı da rol oynar.

Ek olarak, cildin gözeneklerini kapatan her şey de akneyi daha da kötüleştirebilir. Bunlara, merhemler ve yağlar gibi yağlı bakım ürünleri ile cildin kuvvetli bir şekilde sürtünmesi veya siyah noktaların sıkılması da dahildir.

Akne gelişimini neyin desteklediği sorusuna gelince, kısmen şüpheli çok sayıda varsayım da vardır – örneğin:

• Hijyen: Kötü hijyenin akneyi tetikleyebileceğini veya kötüleştirebileceğini gösteren hiçbir kanıt yoktur.
• Beslenme: Yapılan bilimsel araştırmalar, akne gelişimi ile et, süt ürünleri veya çikolata gibi belirli gıdalar arasında bir bağlantı bulamamıştır.
• Karbonhidratlar kan şekeri seviyesinin hızla yükselmesine neden olur ve bu nedenle akneyi teşvik ettiğinden şüphelenilmektedir. Karbonhidratlar, örneğin çok şekerli ürünlerde, patateste veya beyaz ekmekte bulunur. Anacak akneyi gerçekten teşvik edip etmedikleri kesin olarak açıklığa kavuşturulmamıştır.
• Ayrıca, sigaranınsivilceyi artırıp artırmadığı da belirsizdir.
• Çok kişi stresinciltleri üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu bildirmektedir. Bazı araştırmalar, stresin sivilceyi tetikleyebileceğini öne sürüyor.

Akne görülme sıklığı nedir?

Akne, ergenlerde en sık görülen cilt hastalığıdır. Çoğu ergende sadece hafif sivilceler çıkar. Gençlerin yüzde 15 ila 30’unda orta ila şiddetli sivilce görülür. Kızlara oranla erkeklerde daha çok görülür.

 

Akne ne kadar süre kalır?

Akne genellikle 20 yaş civarında kendi kendine geçer. Bununla birlikte, 30 yaş üzeri bazı yetişkinlerde de akne görülebilir. Bazen iz veya kırmızı, veya koyu ciltlerde kahverengimsi lekeler kalır.

Akneye karşı ne yapabilirsiniz?

• UV ışınları, belirli gıdalar veya yüz tonikleri gibi cildi iyileştirmye yönelik yöntemler ve araçlar ile ilgili çeşitli tavsiyeler vardır. Ancak, herkeste faydalı olacakları kanıtlanmamıştır. Genel olarak: Cildi korumak ve tahriş etmemek için az sayıda ajan ve bakım ürünü kullanılmalıdır.
• Temizlik: Cildin pH değerine (5,5) uygun sabunsuz temizlik maddeleri tavsiye edilir.
• Cilt bakımı: Hafif su içinde yağ emülsiyonları (losyonlar) veya nem tutucu jeller (hidrojeller) kullanılabilir.
• Yağlı krem ve yağlar gözenekleri tıkayabileceklerinden, uygun değildir.
• Akne tedavisi için dışarıdan uygulanan veya içilen çeşitli ilaçlar da vardır. Bunların etkinliği ise tüm ilaçlar için kanıtlanmamıştır. Örneğin antibiyotikler, benzoil peroksit ve retinoidler rahatlama sağlayabilir.

 

Önemli bilgi: Tedavi, sabır gerektirir. Cilt genellikle yalnızca ajanlar uzun bir süre boyunca kullanıldığında iyileşir – bu, bazı durumlarda aylar hatta yıllarca sürer. Terapilerin yan etkileri de olabilir.

Günlük yaşamda sivilce ile nasıl başa çıkabilirim?

Ergenler genellikle güvensizdir ve özellikle görünüşleri konusunda kendilerini çok eleştirirler. Akne olsun olmasın, ergenlik döneminde ruh hali değişimleri de yaygındır. Saf olmayan cilt, diğer ergenlik sorunlarına ek bir yük olabilir. Bazı ergenler çok sayıdaki sivilcelerinden utanır ve kendilerini çekici bulmazlar.

Ergenlerin sivilceyle nasıl başa çıktığı çok farklıdır ve büyük ölçüde özgüvenlerine bağlıdır. Bazıları bunu çok önemsemezken, diğerleri kendilerini geri çeker ve çoğu zaman depresif hisseder. Bunun sonucu ise, daha az sosyal temas ve aile ile daha fazla tartışma olabilir.

Bununla birlikte, aknesi olan ve kendine güvenleri daha az olan ergenler için arkadaşlar ve aile genellikle özellikle önemli yardım ve destektir.