Bağırsak düğümlenmesi (paralitik ileus)
Bağırsak düğümlenmesi nedir? Bağırsak düğümlenmesi bir ameliyat veya hastalık nedeniyle ortaya çıkabilir. Sonuç olarak, bağırsakta bulunanlar artık taşınmaz ve birikir. Bu, karın ağrısı, şişkin bir mide ve mide bulantısı ile kendini gösterir. Tedavinin amacı, bağırsak fonksiyonunu eski haline getirmektir.
- Bir bakışta
- Paralitik ileus, bağırsak düğümlenmesidir.
- Bağırsak kaslarının düğümlenmesi nedeniyle artık besinler taşınamaz ve bağırsakta birikir.
- Paralitik ileusun bağırsak veya karın ameliyatı veya iltihabı gibi birçok olası nedeni vardır.
- Bağırsak düğümlenmesinin tipik semptomları karın ağrısı, şişkin bir mide, bulantı, kusma ve kabızlıktır.
- Tedavi esas olarak bağırsağı boşaltmak ve bağırsak hareketlerini tekrar uyarmak için alınan önlemlerden oluşur.
- Not: Bu yazıdaki bilgiler bir doktor muayenesinin yerini tutamaz ve kişinin kendi kendine teşhis yapabilmesi veya tedavi etmesi için kullanılmamalıdır.
Paralitik ileus nedir?
Paralitik ileus, bağırsak kaslarının düğümlenmesidir. Bağırsaktaki besinler artık taşınmamakta ve birikmektedir. Bağırsağın boşaltılması mümkün değildir.
Normalde bağırsak hareketleri, besinlerin bağırsakta taşınmasını ve atılmasını sağlar. Bununla birlikte, paralitik ileus durumunda, bu hareketler o kadar zayıflamış veya koordinesiz haldedir ki artık bu işlemler gerçekleşmez.
Kimüs, gazlar ve sıvılar bağırsakta toplanarak bağırsak duvarının giderek gerilmesine neden olur. Bu, bağırsağın önemli ölçüde genişlemesine neden olabilir. Düğümlenme zamanında tedavi edilmediğinde bağırsak duvarının hasar görmesi hatta bağırsak bölümlerinin ölmesi riski söz konusudur.
Paralitik ileusta hangi semptomlar görülür?
Bağırsak düğümlenmesi semptomları genellikle birkaç gün içinde yavaş yavaş gelişir. İlk başta hafif bir mide ağrısı görülür. Mide giderek şişer. Karın ağrısının geçmemesi tipik bir durumdur.
Paralitik ileusun diğer semptomları şunlardır:
Mide bulantısı
Kusma
Kabızlık
Gaz çıkaramama: Hava ve gazlar bağırsaktan dışarı çıkamaz.
Paralitik ileus nedenleri nelerdir?
Paralitik ileus, bağırsak duvarındaki sinirlerin veya kasların işlevlerindeki bozulmadan kaynaklanır. Bunun nedeni genellikle başka bir hastalık veya bozukluktur. Bağırsak düğümlenmesinin tam olarak nasıl oluştuğu henüz tam olarak bilinmemektedir.
Olası tetikleyiciler şunlardır:
Ameliyat (özellikle karın bölgesinde)
Ciddi yaralanmalar (örneğin pelviste veya omurgada)
Sinir sistemi hastalıkları (örneğin Parkinson hastalığı, Alzheimer demansı veya multipl skleroz)
Karaciğer veya böbrek hastalığına, şeker hastalığına veya aşırı alkol tüketimine bağlı metabolik bozukluklar
Potasyum, kalsiyum veya magnezyum gibi minerallerin eksikliği
Bağırsak dolaşımında bozukluklar
Güçlü ağrı kesiciler (opioidler), depresyon ilaçları veya anestezikler gibi ilaçlar
İlginç bilgi: Ameliyattan sonra bağırsak hareketlerinin bir dereceye kadar yavaşlaması normaldir. Ameliyat stresi veya karın bölgesindeki bir ameliyatta bağırsağın doğrudan etkilenmesi, bağırsak hareketlerini engeller.
Hangi faktörler paralitik ileusa yol açar?
Karın, pelvis veya gastrointestinal sistemdeki bazı ameliyatlardan sonra, bağırsak hareketlerindeki yavaşlığın normalden daha uzun sürmesi ve bağırsak düğümlenmesine yol açması mümkündür.
Paralitik ileus riskini artıran diğer faktörler şunlardır:
Daha uzun süreli ameliyatlar
Ameliyat sonrasında ortaya çıkan komplikasyonlar
Ameliyat sırasında belirli ağrı kesicilerin kullanılması
Gecikmiş beslenme veya nazogastrik tüp ile yapay beslenme
Karın bölgesindeki iltihaplar
Paralitik ileusun görülme sıklığı nedir?
Paralitik ileus oldukça yaygındır. Karın ameliyatından sonra, insanların yüzde 10 ila 30’u bağırsak kaslarında düğümlenme yaşar.
Paralitik ileus nasıl seyreder?
İnce bağırsak genellikle ameliyattan birkaç saat sonra tekrar aktif hale gelir. Kolon 2 ila 3 gün sonra tekrar normal şekilde çalışmaya başlayacaktır.
Paralitik ileus 3 ila 5 günden fazla sürerse uzamış ileus olarak adlandırılır. Daha sonra bağırsak düğümlenmesi de rahatsızlıklara neden olur. Destekleyici tedavi, bağırsak hareketlerini yeniden canlandırmaya yardımcı olur.
Komplikasyonlar görülebilir mi?
Bağırsak, biriken besinler ve gazlar nedeniyle çok gergin hale geldiyse veya düğümlenme 6 günden uzun sürerse komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Muhtemel sonuçlar peritonit, bağırsağın lokalize yırtılması, bağırsakta kan akışının bozulması veya bağırsak bölümlerinin ölümüdür.
Paralitik ileus nasıl önlenir?
Ameliyat sonrası bağırsak düğümlenmesini önlemek için alınabilecek çeşitli önlemler vardır: Ameliyattan sonra erken dönemde egzersiz yapmak ve gıda almak bağırsak aktivitesini uyarır. Sakız çiğnemek de önleyici bir etkiye sahip olabilir.
Paralitik ileus nasıl teşhis edilir?
Doktor görüşme sırasında rahatsızlıkları sorar ve fizik muayene yapar. Karın şişkinliği, kabızlık ve bağırsak seslerinin olmaması paralitik ileusa işaret eder.
Doktor ayrıca karın röntgeni çeker. Genişlemiş bağırsak kıvrımları röntgende açıkça görülebilir.
Bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bağırsak düğümlenmesinin bir tetikleyicisi olarak görülebilen mekanik bir engeli ekarte etmek için de kullanılabilir.
Kan ayrıca olası nedenleri bulmak için incelenir. Doktor, kan akışında bozulma veya iltihaplanma belirtileri olup olmadığını kan değerleri yardımıyla belirleyebilir.
Paralitik ileus nasıl tedavi edilir?
Paralitik ileusun nedeni bir hastalık ise doktorlar, mümkünse önce hastalığı tedavi eder.
Bağırsak düğümlenmesinin başlangıcından sonraki ilk 1-2 gün içinde asıl görev bağırsağı boşaltmaktır. Bu genellikle aşağıdaki önlemlerle sağlanır:
Kişi ilk başta hiçbir şey yememeli veya içmemelidir.
İnfüzyon ile gerekli sıvı tedarik edilir.
Sıkışmış mide ve ince bağırsaktaki besinler nazogastrik tüp ile boşaltılabilir.
Rektumda lavman yapılması bağırsağı boşaltmaya yardımcı olur.
Etrafta dolaşmak ve vücut pozisyonu değiştirmek bağırsağı hareket konusunda destekleyebilir.
Bu önlemler yeterli olmazsa bağırsak hareketlerini uyarmak için ek ilaçlar kullanılabilir. Etken madde neostigmin yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak sınırlı biçimde etki gösterir. Kan basıncında düşme ve titreme gibi yan etkiler görülebilir.
İlaç yardımcı olmazsa veya yan etkiler nedeniyle kullanılamazsa doktor kolonoskopi sırasında özel bir tüp kullanarak bağırsak içeriğini aspire etmeyi deneyebilir.
Ameliyat nadiren gereklidir. Ancak bazen, örneğin bağırsak yırtılması riski varsa, ameliyat gerekir.
